Konserwacja malowideł to proces wymagający nie tylko ogromnej precyzji, ale także głębokiej wiedzy o materiałach, technikach malarskich oraz historii dzieł sztuki. Odnawianie obrazów ma na celu przywrócenie im pierwotnego wyglądu, ochronę przed dalszymi uszkodzeniami i zachowanie ich wartości artystycznej oraz historycznej. Istnieje wiele technik stosowanych w konserwacji obrazów, z których każda jest dostosowana do konkretnego rodzaju uszkodzeń i wymagań obrazu. Poniżej przedstawiamy najczęściej stosowane metody, które pozwalają przywrócić blask zabytkowym malowidłom.
Regeneracja warstwy malarskiej
Jednym z głównych celów konserwacji obrazów jest regeneracja warstwy malarskiej, która z biegiem lat może ulegać uszkodzeniom. W wyniku starzenia się materiałów malarskich, farby mogą blaknąć, łuszczyć się, pękać lub zniekształcać. Aby przywrócić obraz do pierwotnego stanu, konserwatorzy używają kilku technik, z których najważniejsze to dublowanie i regeneracja warstwy malarskiej.
Dublowanie płótna polega na nałożeniu dodatkowego materiału na odwrotną stronę obrazu w celu wzmocnienia struktury płótna. Technika ta jest szczególnie istotna, gdy obraz jest narażony na dalsze uszkodzenia mechaniczne lub zmiany wilgotności. Dublowanie pozwala na ochronę obrazu i przywrócenie mu pierwotnej stabilności, nie ingerując przy tym w warstwę malarską.
W przypadku regeneracji warstwy malarskiej, stosuje się specjalne preparaty oraz farby, które umożliwiają naprawę uszkodzeń, takich jak pęknięcia czy ubytki w farbie. Konserwatorzy starają się jak najlepiej odtworzyć oryginalne kolory i teksturę, jednocześnie zachowując autentyczność dzieła.
Impregnacja płótna i oczyszczanie powierzchni
Impregnacja płótna to jedna z kluczowych technik stosowanych w Pracowni konserwacji dzieł sztuki i malarstwa, szczególnie w przypadku dzieł, które mają wiele lat i są narażone na działanie czynników atmosferycznych. Dzięki odpowiednim preparatom impregnacyjnym, płótno staje się bardziej odporne na wilgoć, pleśń oraz działanie szkodników. Impregnacja pozwala na zachowanie integralności obrazu, a także poprawia jego odporność na zniszczenia mechaniczne.
Oczyszczanie powierzchni obrazu to kolejny istotny etap konserwacji. Z biegiem czasu obrazy mogą pokrywać się kurzem, brudem, smogiem czy zanieczyszczeniami z powietrza. Oczyszczanie powierzchni malowidła pozwala usunąć wszelkie niepożądane substancje, które mogą wpływać na wygląd obrazu, jednocześnie nie uszkadzając farby. W tym celu konserwatorzy używają specjalistycznych narzędzi oraz substancji chemicznych, które są dostosowane do rodzaju farby i materiału, z jakiego wykonane jest malowidło.
W niektórych przypadkach może być konieczne usunięcie starych warstw lakieru, które z czasem mogły stać się matowe i przebarwiły obraz. Wówczas stosuje się specjalne techniki oczyszczania, które pozwalają przywrócić dziełu sztuki pierwotny połysk.
Konserwacja ram i oprawa obrazów
Ramy stanowią nie tylko element dekoracyjny, ale także ochronny dla malowideł. Z biegiem lat mogą ulegać zniszczeniu – zarówno z powodu działania czasu, jak i niewłaściwego przechowywania. Właśnie dlatego konserwacja ram jest tak istotnym elementem renowacji dzieł sztuki.
Prace konserwatorskie związane z ramami obejmują oczyszczanie, naprawę i odbudowę zniszczonych elementów. W ramach konserwacji mogą być używane różnorodne techniki, takie jak wzmacnianie struktury ramy czy odtwarzanie brakujących elementów, np. dekoracyjnych detali. Dzięki tym działaniom ramy odzyskują swoje pierwotne piękno i funkcję ochronną, nie ingerując jednocześnie w wygląd samego obrazu.
