Mikrorozmnażanie jest techniką rozmnażania wegetatywnego w kulturze in vitro, stosowaną do masowego mnożenia roślin na skalę produkcyjną. Branża ta z roku na rok zyskuje na znaczeniu komercyjnym, co jest odpowiedzią na rosnące potrzeby plantatorów i ogrodników w tym zakresie. Obecnie za pomocą kultury in vitro rozmnaża się około 300 gatunków roślin, głównie ozdobnych i jadalnych. Firma Unimarket z Poznania dostarcza laboratoriom, które się tym zajmują, sprzęt i materiały eksploatacyjne niezbędne do pracy.
Jak można prowadzić rozmnażanie wegetatywne roślin w kulturach in vitro?
Metoda kultury in vitro, choć wydaje się niedawnym odkryciem, była doskonalona przez badaczy już na początku XX wieku. Jednak rozmnażanie roślin na skalę produkcyjną z wykorzystaniem tej techniki, stało się możliwe dopiero w 1965 roku. Opracowano wówczas sposób klonalnego rozmnażania storczyków, który zaadaptowano później do rozmnażania innych roślin o dużym znaczeniu gospodarczym. Mowa tu oczywiście o roślinach ozdobnych i sadowniczych. Metoda kultury in vitro jest obecnie powszechnie stosowana w biotechnologii. Stosuje się ją przede wszystkim w produkcji gatunków, które trudno rozmnażają się wegetatywnie przy zastosowaniu metod tradycyjnych oraz do produkcji roślin o dużej wartości jednostkowej (tzw. rośliny elitarne). Rozmnażanie wegetatywne roślin w kulturach in vitro można prowadzić poprzez pobudzanie rozwoju pąków bocznych, formowanie pąków przybyszowych bezpośrednio lub pośrednio przez kalus oraz w oparciu o embriogenezę somatyczną. Ta pierwsza metoda została poznana najlepiej, dlatego też stosowana jest najczęściej.
Jak prowadzi się kulturę in vitro?
W procesie mikrorozmnażania roślin bardzo duże znaczenie ma skład i rodzaj pożywki. Firma Unimarket z Poznania posiada w swojej ofercie pożywki stałe oraz płynne, wzbogacone hormonami roślinnymi. Pierwszym etapem prac związanych z mikrorozmnażaniem roślin jest założenie kultury, co polega na wyłożeniu sterylnych eksplantatów pierwotnych na pożywkę stymulującą rozwój pąków bądź cebulek przybyszowych. Kolejnym etapem jest namnażanie, które prowadzi się na pożywkach z wysoką zawartością cytokinin. Cytokininy to grupa regulatorów wzrostu i rozwoju roślin. W tej fazie rozmnażania używa się ich, by stymulować wytwarzanie nowych pędów. Nowe pędy można wyłożyć na identyczną pożywkę w celu uzyskania kolejnych mikrocebulek. Subkulturę zazwyczaj zakłada się co miesiąc i przeprowadza od 10 do 15 razy. Ostatnim etapem prac jest ukorzenianie pędów za pomocą pożywek bogatych w auksyny. Ukorzenianie, w zależności od gatunku rośliny, można przeprowadzić in vitro lub in vivo. Jaki jest cel mikrorozmnażania roślin? Hodowcom zależy na uzyskaniu jak największej liczny genetycznie jednolitych roślin. Największą zaletą tej metody jest zaś możliwość uzyskania w krótkim czasie dużej ilości sadzonek z materiału wyjściowego. Takie sadzonki można bez przeszkód transportować, co ułatwia międzynarodową wymianę materiału roślinnego.