Wady mowy, trudności z komunikacją oraz opóźnienia w rozwoju mowy mogą znacząco wpływać na jakość życia zarówno dzieci, jak i dorosłych. W takich przypadkach kluczową rolę odgrywa neurologopeda – specjalista łączący wiedzę z zakresu logopedii oraz neurologii. Jego zadaniem jest diagnoza i terapia zaburzeń mowy wynikających z uszkodzeń układu nerwowego. W artykule wyjaśniamy, kim dokładnie jest neurologopeda, kiedy warto zgłosić się na wizytę oraz jak wygląda terapia.
Kim jest neurologopeda i czym się zajmuje?
Neurologopeda to specjalista, który łączy kompetencje logopedy i neurologa. W przeciwieństwie do klasycznego logopedy, pracuje z osobami, u których trudności w komunikacji wynikają z uszkodzeń układu nerwowego. Problemy te mogą być efektem różnych schorzeń, takich jak udar mózgu, urazy czaszkowo-mózgowe, porażenie mózgowe, choroby neurodegeneracyjne (np. Parkinson, Alzheimer) czy zaburzenia rozwojowe, takie jak autyzm, Zespół Aspergera lub Zespół Retta.
Do zadań neurologopedy należy diagnozowanie oraz prowadzenie terapii, która ma na celu przywrócenie lub poprawę funkcji komunikacyjnych. W pracy z pacjentem wykorzystuje on różne techniki terapeutyczne, dostosowane do indywidualnych potrzeb. Specjalista ten zajmuje się nie tylko mową, ale także problemami z przełykaniem (dysfagią) oraz motoryką aparatu mowy. Dla wielu pacjentów, zwłaszcza tych po udarach, pomoc neurologopedy może być kluczowa w powrocie do normalnego życia.
Kiedy warto skorzystać z pomocy neurologopedy?
Z pomocy neurologopedy warto skorzystać zarówno w przypadku dzieci, jak i dorosłych, którzy mają trudności z mową, komunikacją lub połykaniem. W przypadku dzieci niepokojącymi sygnałami mogą być opóźniony rozwój mowy, trudności z rozumieniem poleceń lub nieprawidłowy rozwój motoryki ust i języka. Jeśli dziecko w wieku 2-3 lat nie zaczyna mówić prostych słów lub ma problem z jedzeniem (np. krztusi się podczas jedzenia), warto skonsultować się ze specjalistą.
U dorosłych interwencja neurologopedy jest często konieczna po udarach, urazach mózgu lub operacjach neurochirurgicznych. W takich przypadkach może wystąpić afazja, czyli częściowa lub całkowita utrata zdolności mowy, lub dysartria – trudności z artykulacją dźwięków. Problemy z przełykaniem (dysfagia) pojawiają się natomiast u pacjentów z chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak Parkinson czy stwardnienie rozsiane.
Jak wygląda terapia u neurologopedy?
Proces terapii neurologopedycznej zawsze rozpoczyna się od szczegółowej diagnozy. Podczas pierwszej wizyty specjalista, np. z Gabinetu Diagnozy i Terapii Logogadaj, przeprowadza wywiad z pacjentem (lub jego opiekunem) i ocenia stopień zaburzeń mowy oraz ewentualne trudności z przełykaniem. Na podstawie zebranych informacji neurologopeda opracowuje indywidualny plan terapii, który uwzględnia rodzaj zaburzenia oraz możliwości pacjenta.
Terapia może obejmować ćwiczenia artykulacyjne, oddechowe oraz fonacyjne. Ćwiczenia te mają na celu poprawę wymawiania dźwięków, usprawnienie pracy języka i warg oraz kontrolę nad oddechem. W przypadku dzieci zajęcia są często prowadzone w formie zabawy, co zwiększa ich zaangażowanie. U dorosłych, zwłaszcza tych po udarach, sesje terapeutyczne koncentrują się na przywracaniu utraconych umiejętności mowy, rozumienia i przełykania.
Specjalista może korzystać z nowoczesnych narzędzi, takich jak aplikacje wspierające terapię mowy, a także różnego rodzaju pomoce logopedyczne (np. karty obrazkowe, interaktywne gry edukacyjne). W niektórych przypadkach niezbędna jest współpraca z innymi specjalistami, takimi jak psycholog, fizjoterapeuta czy dietetyk, szczególnie jeśli problemy z mową i przełykaniem wynikają z bardziej złożonych schorzeń neurologicznych.
