Szachy – stara gra, która przeżywa obecnie kolejną młodość. Ostatnio przyczyniły się do tego serial Netflix „Gambit Królowej”, a także sukcesy polskiego arcymistrza Jan-Krzysztofa Dudy. Naturalnie za popularnością idzie większe zainteresowanie królewską grą. Stąd też coraz więcej pytań: jak nauczyć się grać w szachy? Odpowiadamy na to pytanie w naszym krótkim poradniku.
Jak nauczyć się zasad gry w szachy?
Wbrew pozorom zasady gry w szachy nie są skomplikowane. Z łatwością mogą nauczyć się ich nawet najmłodsi. Kiedyś najlepszymi nauczycielami królewskiej gry byli dziadkowie i wujkowie. Teraz dzięki portalom szachowym można poznać ustawienie i poruszanie się figur samodzielnie. Ewentualnie zapisać się na kurs dla początkujących lub po prostu do klubu szachowego.
Rozgrywka szachowa toczy się pomiędzy dwoma graczami na 64 polach. Każdy z zawodników dysponuje takim samym, lecz odmiennym kolorystycznie, zestawem pionów i figur. Na jednego gracza przypada:
- jeden król,
- jeden hetman (nazywany także damą lub królową),
- dwa gońce,
- dwa skoczki (nazywane także konikami),
- dwie wieże,
- osiem pionów.
Aby rozpocząć tę grę planszową, trzeba znać odpowiednie ustawienie pionów i figur, a także sposoby poruszania się poszczególnych bierek. Nie można pominąć również przyswojenia specjalnych ruchów takich jak roszada czy bicie w przelocie, które są istotnym elementem rozgrywki. Wszystko po to, żeby zakończyć partię zwycięstwem i powiedzieć przeciwnikowi „szach mat”.
Do nauki gry w szachy pomocne będą kanały YouTube prowadzone przez pasjonatów i popularyzatorów szachów (np. Marianczello Dominioni czy Pan Szachuś), a także popularne portale szachowe (lichess.org, chess.com), gdzie mamy do dyspozycji lekcje szachowych zasad, ćwiczenia i opracowania partii, a przede wszystkim możliwość zmierzenia się z zawodnikami z całego świata.
Jak rozwijać umiejętności szachowe?
Gdy już pierwszy etap nauki mamy za sobą, czas na zapoznanie się z kolejnymi szachowymi zagadnieniami. Podobnie jak na początku, teraz też przydatne będą video blogi szachowe i wspominane portale.
Na początku nic tak nie rozwija jak po prostu rozgrywanie kolejnych partii z komputerem, wirtualnymi przeciwnikami lub znajomymi. Jednak, żeby osiągać coraz wyższy poziom, warto po każdej partii dokonać analizy i uczyć się na własnych błędach. Najpopularniejszym komputerowym programem do analiz partii szachowych jest Stockfisch.
Poza partiami i analizami niezbędne będzie poznanie tzw. debiutów szachowych (nazywanych również otwarciami), czyli popularnych schematów początkowej fazy gry. Spotkasz tu takie nazwy jak „partia włoska”, „obrona skandynawska”, „gambit hetmański” i wiele, wiele innych. Analogicznie warto poznać najczęstsze warianty wstępujące w końcówkach partii (tzw. końcówki).
Wielu szachistów doskonali swoje umiejętności podczas rozwiązywania zadań szachowych. Pozycje inspirowane rzeczywistymi partiami pozwalają na lepsze zrozumienie taktyki. W ramach ciekawostki warto dodać, że hobbistycznie układaniem zadań szachowych zajmował się wybitny rosyjski pisarz – Vladimir Nabokov.
Czy warto czytać książki o szachach?
W księgarniach znajdziemy całą masę książek o szachach. Ich treść dotyczy głównie analiz szachowych pozycji. Podczas lektury warto mieć przed sobą szachownicę (wirtualną lub rzeczywistą), aby na bieżąco śledzić omawiane posunięcia.
Dzięki książkom łatwiej nauczyć się nazw poszczególnych pól i poznać szachowe słownictwo. To przydatne kwestie, szczególnie podczas rozmów z innymi szachistami oraz w trakcie oglądania relacji z szachowych turniejów.
Jednak nie samą nauką żyje człowiek. Szachiści to często niezwykle charyzmatyczni ludzie, dlatego przy okazji wizyty w bibliotece czy księgarni warto sięgnąć po biografie takich tuzów jak choćby Robert James Fischer czy Michaił Tal.
Turnieje szachowe – gdzie ich szukać?
Jeśli czujesz, że umiesz grać na poziomie, który pozwala na wstęp w turnieju szachowym, to czas na przystąpienie do któregoś z nich. Codziennie w Internecie rozgrywanych jest setki, a może nawet tysiące wirtualnych turniejów. Jednak prawdziwe emocje towarzyszą partiom na żywo, gdy widzisz reakcje przeciwnika. W sieci można znaleźć strony (np. ChessManager), na których publikowane są informacje o zbliżających się turniejach. Po dobrym wyniku w zawodach masz szanse otrzymać kategorię szachową, która będzie określała Twój obecny poziom gry.
