Zapory (jazy) powłokowe oraz zapory klapowe to najpopularniejsze w Polsce typy zamknięć jazowych stosowane dla niskich piętrzeń. Zapory te są stosowane w wielu miejscach, gdzie wymagana jest kontrola przepływu wody w rzece lub cieku wodnym. Oba typy zapór oferowane przez firmę AQUA-Tech służą jako systemy wspomagające pobór oraz regulują przepływ wody w celach retencyjnych. Poznajmy bliżej te nowoczesne rozwiązania.
Charakterystyka kompozytowych jazów powłokowych i klapowych
Zapory wodne, jakie wszyscy znamy, to zasadniczo stałe przegrody rzeki budowane w poprzek koryta, które blokują przepływ wody. W przypadku rozwiązań oferowanych przez AQUA-Tech mamy do czynienia z zaporami ruchomymi, które utrzymują zadany (określony) poziom wody (NPP – normalny poziom piętrzenia) w korycie rzeki, a także okresowo piętrzą wodę – szczególnie w okresach suchych.
Systemy oferowane przez AQUA-Tech wykonywane są z nowoczesnych materiałów kompozytowych, które posiadają wysoki poziom bezpieczeństwa ekologicznego ze względu na rodzaj medium roboczego, jakim jest woda (czerpana z rzeki) lub powietrze. Jazy kompozytowe, charakteryzuje się niezawodnością w długim okresie eksploatacji, odpornością na uszkodzenia mechaniczne, a także doskonale pracują w warunkach zimowych.
Kompozytowe jazy klapowe to jazy ruchome, które pozwalają na kontrolę przepływu wody poprzez podnoszenie lub opuszczanie klap. Jazy te składają się z siłownika liniowego (hydraulicznego lub pneumatycznego) oraz innowacyjnej klapy wykonanej z materiałów kompozytowych. Zaletą jazów ruchomych jest fakt, że przy opuszczonym (nieaktywnym) systemie, konstrukcja nie powoduje żadnego piętrzenia, dzięki czemu można uzyskać pełny przepływ wody w rzece – co jest szczególnie ważne w okresach powodziowych.
Różnice między jazami powłokowymi i klapowymi
Jak wskazuje producent zapór wodnych, AQUA-Tech, istnieje kilka istotnych różnic między jazami powłokowymi i klapowymi, które warto omówić. Jazy powłokowe doskonale spisują się w przypadku piętrzeń hydraulicznych (napełnianych wodą) do wysokości 5 metrów; są one bardzo stabilne i łatwe (tanie) w eksploatacji. Jazy klapowe polecamy szczególnie dla piętrzeń ultra niskich, do wysokości metra; medium roboczym w tym przypadku jest powietrze; dzięki takiej konfiguracji uzyskujemy bardzo bezpieczny system ruchomy, który jest odporny na zamarzanie w okresach zimowych. Jeden i drugi system nie wymaga stosowania żadnych środków smarnych i konserwacji (lakiery, środki chemiczne), dzięki czemu eksploatacja tych systemów jest bezpieczna dla środowiska i znacznie tańsza aniżeli typowe konstrukcje stalowe.
Drugą istotną zaletą jazów kompozytowych jest sposób regulacji przepływu wody. Hydrauliczne jazy powłokowe i klapowe jazy pneumatyczne pozwalają na pełną regulację przepływu wody w rzece, od dna do normalnego poziomu piętrzenia. Oferowane przez AQUA-Tech systemy sterowania AQUA-Control działające w układzie pompowym zapewniają optymalne warunki pracy systemu, mając na celu utrzymanie wodnego zasobu korytowego, który korzystnie wpływa na poprawę warunków środowiskowych, umożliwiając odpowiednie nawilżanie terenów przylegających do rzeki, a także poprzez parowanie wspomaga cykl hydrologiczny i powrót wody z atmosfery w postaci lokalnych opadów. Dzięki bezpiecznym, grawitacyjnym systemom sterowania, w każdej chwili, nawet bez dostępu do energii elektrycznej, możliwe jest opróżnienie zasobnika piętrzącego i opuszczenie piętrzenia jazowego w przypadkach wystąpienia zagrożenia powodziowego.
Inną, równie istotną, zaletą ww. rozwiązań technicznych, podkreślaną przez producenta zapór AQUA-Tech, jest możliwość zastosowania tych konstrukcji w modernizacji istniejących obiektów hydrotechnicznych. Poprzez niewielkie nakłady finansowe możemy znacząco zwiększyć korytowy zasób wody, np. instalując jaz klapowy na istniejącym progu stałym.
Podsumowując, jazy powłokowe i klapowe są to nowoczesne typy zapór, które stosuje się w celu regulacji przepływu wody w rzekach i strumieniach wspomagające retencję. Wybór odpowiedniego rozwiązania zależy od indywidualnych potrzeb i warunków terenowych. Firma AQUA-Tech chętnie doradza i pomaga przy wyborze odpowiedniej technologii.
