Każdy budynek – czy to mieszkalny, przemysłowy czy też użyteczności publicznej – powinien posiadać właściwe zabezpieczenie przed pożarem. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów systemów, które pozwalają na szybkie wykrycie zagrożenia. Do tych podstawowych możemy zaliczyć system sygnalizacji pożaru (SSP), który nazywany jest również systemem alarmu pożaru (SAP). Na jakiej zasadzie działa taka instalacja?

Rola systemu sygnalizacji pożaru

Poszczególne obiekty różnią się między sobą przeznaczeniem, wielkością, układem pomieszczeń i technologią budowy. Z tego też względu systemy sygnalizacji pożaru są projektowane zgodnie z indywidualnymi potrzebami i wymaganiami danego budynku. Ich zakres działania, rozległość strukturalna i funkcjonalna może być mocno zróżnicowana. Jednak wszystkie SSP muszą spełniać podstawowe zadanie, jakim jest alarmowanie użytkowników obiektu o wykryciu pożaru. Tego typu informacja przekazywana jest najczęściej przy pomocy sygnałów akustycznych lub akustyczno - optycznych. Wymuszają one odpowiednią reakcję zarówno na użytkownikach budynku, jak i na służbach (straż pożarna, policja) poprzez urządzenia transmisji alarmu (UTA). Chodzi oczywiście o sprawne przeprowadzenie ewakuacji i rozpoczęcie gaszenia pożaru.

Czy SSP może współpracować z innymi systemami przeciwpożarowymi?

Jak informuje specjalista z firmy Fabryka Zabezpieczeń – system sygnalizacji pożaru może być skoordynowany z innymi zaawansowanymi rozwiązaniami przeciwpożarowymi, a dokładniej inicjować ich działanie. Wówczas jego rola nie ogranicza się już tylko do poinformowania użytkowników obiektu o wykryciu ognia. SSP rozpoczyna też działania zmierzające do ograniczenia rozprzestrzeniania się pożaru, likwidacji jego źródła, zapewnienia bezpiecznej ewakuacji i umożliwienia akcji ratowniczo-gaśniczej. Czujki rozmieszczone w budynku natychmiast reagują na dym i/lub podwyższoną temperaturę w pomieszczeniu. Zależnie od zastosowanego rozwiązania mogą one uruchomić systemy gaszenia, otworzyć klapy dymowe, okna, drzwi lub bramy napowietrzające. SSP może również wyłączyć w budynku urządzenia gazowe i elektryczne nie związane z ochroną przeciwpożarową, odciąć wodę do celów bytowych - zapewniając ją do gaszenia, otworzyć drzwi ewakuacyjne czy bramki kontroli dostępu. Wszystkie te działania przyspieszają ewakuację ludzi z budynku, umożliwiają gaszenie oraz ograniczają straty materialne związane z pojawieniem się pożaru.

Z czego składa się system sygnalizacji pożaru?

Najważniejszym elementem systemu alarmu pożaru jest centrala. Jej zadaniem jest zbieranie informacji od czujek, ich analiza i właściwa reakcja na uzyskane informacje. Nowoczesne centrale wyposażone są w wyświetlacze dotykowe, co ułatwia personelowi obsługę SSP. Pozostałą część instalacji stanowią czujniki dymu, czujniki temperatury, czujki wielosensorowe, czujki liniowe, sygnalizatory akustyczne i optyczne oraz ręczne ostrzegacze pożarowe (ROP). ROP umożliwiają ręczne uruchomienie całego systemu SSP zaraz po zauważeniu pożaru przez użytkownika danego obiektu i natychmiastowe rozpoczęcie procedury ewakuacji i ochrony budynku.

Systemy sygnalizacji pożaru montuje się w obiektach komercyjnych, przemysłowych, użyteczności publicznej i w instytucjach państwowych. Spotkamy je w kinach, teatrach, szpitalach, szkołach, biurowcach, galeriach handlowych, zakładach przemysłowych, garażach podziemnych, na halach sportowych i w wielu innych budynkach gdzie szybkość wykrycia pożaru jest celem nadrzędnym umożliwiającym ratowanie życia i mienia.

Przepisy regulują, które obiekty muszą zostać wyposażone w SSP ale coraz więcej systemów SSP montuje się na żądanie firm ubezpieczeniowych – jako warunek zawarcia lub kontynuacji umowy ubezpieczenia obiektu. Innym częstym powodem montażu systemów SSP w obiektach gdzie ich montaż nie jest wymagany przepisami jest warunkowe dopuszczenie budynków do użytkowania pomimo nie spełnienia wszystkich warunków technicznych określonych przepisami. Dla takich budynków Rzeczoznawca ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych razem z Rzeczoznawcą budowlanym opracowują Ekspertyzę Techniczną, która ma na celu udowodnienie, że pomimo nie spełnienia wszystkich przepisów (np. za wąskie drogi ewakuacyjne, brak możliwości zapewnienia wymaganej ilości wyjść z budynku, brak podziału budynku na strefy pożarowe) można uzyskać stan niepogarszający warunki ochrony przeciwpożarowej właśnie poprzez szybszą informację o pożarze a tym samym szybsze rozpoczęcie ewakuacji. Opracowana Ekspertyza Techniczna przed jej wprowadzeniem musi zostać zaakceptowana przez Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej.

Gdzie zgodnie z przepisami wymagane są systemy sygnalizacji pożarowej?

Obowiązek stosowania systemu sygnalizacji pożarowej, obejmującego urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, służące do samoczynnego wykrywania i przekazywania informacji o pożarze, a także urządzenia odbiorcze alarmów pożarowych i urządzenia odbiorcze sygnałów uszkodzeniowych, jest wymagane w:

  1. budynkach handlowych lub wystawowych:
    1. jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 5 000 m2,
    2. wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 2 500 m2;
  2. teatrach o liczbie miejsc powyżej 300;
  3. kinach o liczbie miejsc powyżej 600;
  4. budynkach o liczbie miejsc służących celom gastronomicznym powyżej 300;
  5. salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej 1 500;
  6. szpitalach, z wyjątkiem psychiatrycznych, oraz w sanatoriach - o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku;
  7. szpitalach psychiatrycznych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku;
  8. domach pomocy społecznej i ośrodkach rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku;
  9. zakładach pracy zatrudniających powyżej 100 osób niepełnosprawnych w budynku;
  10. budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych;
  11. budynkach zamieszkania zbiorowego, w których przewidywany okres pobytu tych samych osób przekracza trzy doby, o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200;
  12. budynkach zamieszkania zbiorowego niewymienionych w pkt 11, o liczbie miejsc noclegowych powyżej 50;
  13. archiwach wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych;
  14. muzeach oraz zabytkach budowlanych, wyznaczonych przez Generalnego Konserwatora Zabytków w uzgodnieniu z Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej;
  15. ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych o zasięgu krajowym, wojewódzkim i w urzędach obsługujących organy administracji rządowej;
  16. centralach telefonicznych o pojemności powyżej 10 000 numerów i centralach telefonicznych tranzytowych o pojemności 5 000-10 000 numerów, o znaczeniu miejscowym lub regionalnym;
  17. garażach podziemnych, w których strefa pożarowa przekracza 1 500 m2 lub obejmujących więcej niż jedną kondygnację podziemną;
  18. stacjach metra i stacjach kolei podziemnych
  19. dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób;
  20. bankach, w których strefa pożarowa zawierająca salę operacyjną ma powierzchnię przekraczającą 500 m2;
  21. bibliotekach, których zbiory w całości lub w części tworzą narodowy zasób biblioteczny.