Hałas, czyli tak naprawdę niepożądany poziom dźwięku, towarzyszy nam na każdym kroku. Może on być mniej lub bardziej uciążliwy, jednak regularna ekspozycja na dźwięki o dużym poziomie pociąga za sobą liczne konsekwencje zdrowotne. Aby zapobiegać negatywnemu takiemu wpływowi, eksperci wykonują pomiary poziomu dźwięku. Dzięki temu możliwe jest zastosowanie odpowiednich rozwiązań, na przykład z zakresu akustyki budowlanej.

Czym jest poziom dźwięku?

W potocznym rozumieniu pojęcie to oznacza poziom ciśnienia akustycznego który zmienia się w czasie. Ponieważ proporcja pomiędzy najwyższym a najniższym poziomem który może zarejestrować ludzkie ucho może wynosić wiele milionów razy zamiast skali liniowej i jednostek fizycznych ciśnienia tj. Pascali, jest stosowana scala logarytmiczna a jednostką używaną jest decybel. Wartość poziomu dźwięku w decybelach wyznacza się ze wzoru logarytmicznego w którym bierze się pod uwagę rzeczywistą zmierzoną wartość porównywaną do poziomu odniesienia tj. 20 mikro Pascali. Poza tym dźwięk słyszymy w pewnym zakresie częstotliwości tj. 20 Hz do 20 kHz. W zależności od stanu naszego słuchu i wieku zmienia się przedział częstotliwości w którym najlepiej słyszymy. Wszystkie parametry da się ustalić dzięki odpowiednim przyrządom pomiarowym, jakie oferuje między innymi firma Hottinger Bruel & Kjaer Poland z Warszawy.

Jak hałas wpływa na ludzki organizm?

Długotrwałe i regularne przebywanie w środowisku, w którym występuje duży poziom dźwięków, ma negatywny wpływ na zdrowie. Konsekwencją, o której powszechnie wiadomo, jest pogorszenie słyszenia lub w skrajnych przypadkach utrata słuchu. To jednak nie wszystkie skutki. Hałas przyczynia się do rozwoju chorób układu immunologicznego, nerwowego oraz krążenia. Osoby narażone systematycznie na takie warunki z czasem zaczynają zmagać się między innymi z takimi objawami jak:

  • rozdrażnienie,

  • obniżenie koncentracji,

  • zaburzenia snu,

  • stres,

  • nadciśnienie,

  • zawroty głowy,

  • ciągłe zmęczenie,

  • zaburzenia hormonalne.

Należy pamiętać, że każdy z nas inaczej odbiera poziom dźwięków i wykazuje się tym samym inną wrażliwością na nie. Warto również dodać, że hałas wywołuje negatywne skutki nie tylko, jeśli chodzi o jakość życia ludzi. Powoduje także zmianę zachowań zwierząt, zmniejszenie liczby ich siedlisk. Zjawisko to także ma wymiar społeczny, ponieważ utrudnia wzajemne komunikowanie ze sobą, ale też utrudnia odbiór sygnałów optycznych.

Jakie są dopuszczalne normy hałasu?

Tak naprawdę dla każdego obiektu, jak również obszaru miejskiego ustalone są inne wytyczne. Wszystko ze względu na odmienny charakter poszczególnych miejsc i możliwości dopasowania ich funkcjonowania do wymogów związanych z poziomem dźwięków. Zarówno dla terenów przeznaczonych pod zabudowę przemysłową, jak i mieszkalną, biurową, rekreacyjną etc. dopuszczalne normy hałasu określa miejscowy plan zagospodarowania terenu. Dla przykładu w obszarze osiedli domków jednorodzinnych w dzień poziom dźwięków nie może przekroczyć 61 dB, natomiast w nocy 56 dB. Z kolei w ścisłym centrum miast powyżej 100 tysięcy mieszkańców w dzień dopuszcza się hałas na poziomie nie więcej niż 65 dB, a w nocy – 58 dB.

Jeszcze inaczej wygląda to, jeśli chodzi o wnętrze budynków. Tutaj także normy określone są osobno dla biur, mieszkań, domów czy hal przemysłowych. W przypadku miejsc pracy to obowiązkiem pracodawcy jest przestrzeganie przepisów BHP pod tym względem. W razie braku możliwości wyeliminowania źródła hałasu należy wyznaczyć specjalne strefy i odpowiednio je oznakować. W minimalizowaniu poziomu dźwięków pomocne okazują się także rozwiązania z zakresu akustyki budowlanej. Ponadto pracownicy powinni mieć zapewniony dostęp do indywidualnych środków ochrony narządu słuchu.

Kiedy mierzy się hałas?

Jak wynika z powyższych informacji, kontrola hałasu jest ważna właśnie w zakładach pracy – zwłaszcza na halach produkcyjnych i wszędzie tam, gdzie pracują głośne maszyny – a także przy planowaniu kolejnych obiektów infrastruktury miejskiej. Szczególnie newralgiczne obszary, to te znajdujące się w pobliżu lotnisk, linii kolejowych, autostrad oraz dróg szybkiego ruchu. Do ustalenia konkretnych wartości stosuje się miernik poziomu dźwięku. To zaawansowane technologicznie urządzenie umożliwiające rejestrację parametrów fal dźwiękowych, które odbiera mikrofon pojemnościowy, w które wyposażony jest sprzęt. Co ważne, ze względu na wspomnianą wcześniej specyfikę działania narządu słuchu u człowieka, stosuje się odpowiednie filtry:

  • filtr A – korekcja dźwięków o niskiej częstotliwości;

  • filtr C – obrazuje słyszenie odgłosów o wysokiej częstotliwości;

  • filtr G – do pomiaru infradźwięków;

  • filtr D – pomiar hałasu w obrębie lotnisk.

Dzięki pozyskanym danym można wyznaczyć między innymi poziom ekspozycji na hałas, jak również maksymalny, szczytowy oraz równoważny poziom dźwięku. Oczywiście należy pamiętać, że każdorazowo przed rozpoczęciem pomiarów miernik należy poddać kalibracji, aby uzyskać wiarygodne, powtarzalne wartości.