Metoda ultradźwiękowa badań nieniszczących umożliwia wykonywanie badań danego materiału i jest klasyfikowana jako metoda objętościowa.. Mnogość technik, które mieszczą się w jej zakresie, umożliwia ocenę wielu różnych materiałów (komponentów) z uwzględnieniem przy ich wyborze zastosowanego procesu obróbki . Ich dużą zaletą jest przede wszystkim niższy koszt w porównaniu do badań radiograficznych, jak również duża precyzja i szybkość uzyskiwania wyników.

Pomiary grubości

Fale ultradźwiękowe znajdują szerokie zastosowanie w badaniach nieniszczących,stosuje się je między innymi do wykonywania pomiarów grubości materiału (obiekty mogą mieć skomplikowany kształt). W tym celu wykorzystuje się fale podłużne, mierząc czas ich przejścia przez materiał. Defektoskop do wykonywania tego rodzaju pomiarów nazywany jest grubościomierzem ultradźwiękowym. Tego rodzaju badania ultradźwiękowe wykonuje się między innymi przy pomiarach grubości rurociągów, które są narażone w sposób szczególny na proces korozji. Dzięki temu w trakcie eksploatacji mamy możliwość określenia nie tylko grubości ścianki rurociągów, ale również rozmiaru powstałych ubytków materiałowych. Pomiarów grubości wykorzystuje się także w przemyśle morskim – między innymi przy badaniach jednostek morskich – gdzie analiza stanu zużycia jest ważnym elementem procesu klasyfikującego (dopuszczającego) np. statek do dalszego użytku.

Badanie spoin

Jednym ze szczególnych zastosowań fal ultradźwiękowych w badaniach NDT przy ocenie stanu technicznego jest badanie spoin w przypadku materiałów o niedużej grubości, w zakresie 2-8mm. Stosowane w tym przypadku technika badań UT to tak zwana metoda IBUS-TD. Ważna zaletą tej techniki jest uproszczenie badań pozwalające uznać złącza jako „dobre” lub „złe” z pominięciem odnoszenia się do skomplikowanych klas oceny. Technika ta wykorzystuje odpowiednio wyprofilowane głowice, które są dedykowane tylko do danej średnicy i mogą być wykorzystane tylko do badań w tej metodzie. Wzorce winny być wykonane z materiału badanego. Zaletą tej metody jest szybkość badania bez komplikacji wynikających przy stosowaniu metody RT.  Dzięki temu możliwe jest zapobieganie wielu poważnym awariom, zwłaszcza jeśli chodzi o infrastrukturę elektrociepłowniczą. Laboratoria stosujące metodę badań ultradźwiękowych (IBUS-UT) winny spełniać ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących wg normy PN-EN ISO/IEC 17025.

Zaawansowane pomiary

Jedną z bardziej rozwiniętych technik w zakresie badań ultradźwiękowych jest metoda Phased Array (PA), którą posługuje się między innymi laboratorium Draco, znajdujące się w Gdańsku. Stosowane w jej ramach głowice mozaikowe umożliwiają niezależnie od siebie generowanie oraz odbieranie fali ultradźwiękowej dzięki czemu możliwe jest kształtowanie wiązki falowej m.in. jej skupianie na dowolnej głębokości badanego elementu lub jej odchylanie o dowolny kąt.. W przypadku badania elementów o skomplikowanych i nietypowych kształtach metoda ta umożliwia łatwiejsze określenie rozmiaru defektów. Jako atut techniki należy przede wszystkim wskazać szybsze przeprowadzanie badania w porównaniu do stosowania tradycyjnych metod w tym zakresie.

Ocena złączy spawanych

W sektorach przemysłowych stosujących połączenia spawane jednym z ważniejszych elementów podczas kontroli jakości konstrukcji jest badanie zgodności wykonania poszczególnych połączeń spawanych, wykonanych dedykowaną metodą spawania. W ramach badań nieniszczących ultradźwiękowych przewidziano technikę TOFD – z angielskiego Time of Flight Diffraction, która jako jedyna wykorzystuje sygnały z od fal dyfrakcyjnych powstających na krawędziach ewentualnych defektów. Duża czułość oraz precyzja pozwalają rzetelnie wymiarować obecne wady. Cały proces badania jest rejestrowany w sposób cyfrowy, co pozwala na późniejszą wielokrotną analizę pomocną przy pełnej oceny uzyskanych wyników.