Każdego dnia w pracy oraz w życiu codziennym wykorzystujemy rozmaite narzędzia pomiarowe. Do nich zaliczają się m.in. suwmiarki, kątowniki, czujniki, poziomice czy mikrometry. Po pewnym czasie użytkowania wspomniane przedmioty mogą ulec rozkalibrowaniu. Oznacza to, że nie mierzą dokładnie poszczególnych wartości. W wielu branżach nie można sobie pozwolić na złe pomiary, dlatego raz na jakiś czas wskazane jest przeprowadzenie wzorcowania przyrządów pomiarowych.
Czym jest wzorcowanie narzędzi pomiarowych i jaki jest tego cel?
Wzorcowanie przyrządów pomiarowych określa się także jako ich kalibracja. Czynność ta polega na ustaleniu relacji, jak występuje między wartościami mierzonej wielkości a właściwymi wartościami fizycznych wielkości, które są realizowane przez wzorzec danej jednostki miary. Oczywiście każdorazowo niezbędne jest podanie niepewności pomiaru. Najłatwiejsze przypadki kalibracji polegają na określeniu różnicy między wynikiem uzyskanym ze wzorca a wynikiem, który otrzymaliśmy ze wzorcowanego narzędzia pomiarowego. Firma Pometr Wzorcujemy Narzędzia Pomiarowe z Raszczyc na Śląsku oferuje wzorcowanie przyrządów takich, jak urządzenia suwmiarkowe, mikrometryczne, kątowniki, kątomierze, czujniki, liniały i wiele innych. W trakcie wzorcowania narzędzi pomiarowych musi być zachowana trasabilność, czyli spójność pomiarowa. Trasabilność to ciąg odniesień wzorcowanego narzędzia względem wzorca.
Głównym celem tej czynności jest określenie, czy wzorcowany przyrząd prawidłowo określa wartości pomiarowe. Jeśli tak nie jest, wówczas nie spełnia on wymagań metrologicznych i konieczna jest jego naprawa lub wymiana na nowe urządzenie. Z kolei, gdy dane narzędzie spełnia określone warunki, wtedy konieczne jest wydanie specjalnego poświadczenia. Taki dokument wydawany jest przez laboratorium i nazywa się świadectwo wzorcowania. Dodatkowo muszą znajdować się na nim symbole akredytacji. Wspomniany dokument musi być zgodny ze wzorem Polskiego Centrum Akredytacji.
Jak często należy przeprowadzać wzorcowanie narzędzi pomiarowych?
Wzorcowanie to czynność, którą należy powtarzać regularnie i tak długo, jak korzystamy z danego sprzętu mierniczego. Należy jednak zaznaczyć, że nie ma żadnych przepisów, które informowałyby o tym, z jaką częstotliwością należy wzorcować narzędzia pomiarowe. Nie ma też zapisów o tym, jak długo ważne są świadectwa wzorcowania. W związku z tym ustalenie częstotliwości kalibracji zależy od użytkownika danych urządzeń i powinny być zapisywane w odpowiedniej dokumentacji. Na tę chwilę można jedynie podkreślić czynniki, które wpływają na częstotliwość wykonywania tego procesu. Pierwszym z nich jest znaczenie dokładności przyrządów. Jeżeli znaczenie podawanych wyników jest bardzo duże, wówczas kalibracja narzędzi pomiarowych powinna być wykonywana częściej. Podobnie sytuacja wygląda, jeśli urządzenia te pracują w trudnych warunkach. Działanie bardzo wysokiej lub niskiej temperatury, wilgotność, zanieczyszczenia i wiele innych czynników może mieć znaczący wpływ na poprawność działania przyrządu.