Dzisiejsza młodzież może nie wiedzieć, czym są elementarze, lecz nasi dziadkowie doskonale je pamiętają. Nie da się ukryć, że są oni ostatnim pokoleniem, które do edukacji nie miało tak łatwego dostępu, jak ma to miejsce współcześnie. Czym są elementarze i jaki miały wpływ na polską edukację? Dlaczego należy szanować stare zbiory i w jaki sposób to robić?
Skąd chęci do nauki?
Patrząc na wiek naszej cywilizacji, można śmiało rzec, że jeszcze do niedawna analfabetyzm był popularnym zjawiskiem. Nie tylko na wsiach, ale również w wielkich miastach. W Polsce obowiązek szkolny został wprowadzony dopiero w 1919 roku, a i wtedy bez konsekwencji zwalniano z niego dzieci, które do szkoły miały dalej niż 3 kilometry. Jak można się domyślić, placówek tego typu nie było wiele, dlatego też wiele dzieci i osób dorosłych nadal nie potrafiło czytać i pisać. Do nauki tych umiejętności mobilizowały nie tylko władze, ale również chęć komunikacji na odległość oraz ciekawość tego, co skrywają w sobie różnego rodzaju księgi oraz listy. Z czasem po elementarze sięgało coraz więcej osób. Nie tylko ciekawskich dzieci, ale także dorosłych, a nawet osób w podeszłym wieku!
Jeden elementarz – setki wykształconych!
Elementarze to książki, które zawierają podstawowe zagadnienia z danej dziedziny. W przypadku pierwszych szkół, ich treść uczyła pisania, czytania oraz podstawowych zasad etyki i praw, które rządzą otaczającym nas światem. W dzisiejszych czasach każde dziecko ma swój własny zestaw podręczników, podczas gdy dawniej zdarzało się, że w biedniejszych wiejskich szkółkach znajdowało się po jednym egzemplarzu na całą klasę. Niewielkie książeczki były prawdziwą skarbnicą wiedzy. Nie tylko dla najmłodszych, ale również dla starszych – wydawane były elementarze dla żołnierzy, zielarzy, kowali i innych zawodów.
Jak książki przetrwały tyle lat?
To, jak ogromne znaczenie miały elementarze w budowaniu polskiej kultury i edukacji podkreślają w szczególności przedstawiciele wydawnictwa Bibliopola. To właśnie tego typu instytucje dbają o to, historyczne zbiory nie zostały zniszczone przez upływ czasu. Żeby książki przetrwały, nie wystarczy ich magazynowanie. Kluczowe jest mówienie o nich – ich wartości historycznej, pochodzeniu oraz porównywanie do obecnych czasów. Czytając treści zawarte w starych elementarzach, można na chwilę przenieść się do tamtych czasów i zrozumieć je. Wbrew pozorom to nie wielkie dzieła literackie zawierają kluczowe informacje historyczne, a właśnie elementarze i inne podręczniki, które były wykorzystywane w kształceniu dzieci i osób dorosłych.