Badanie dna oka lub też oftalmoskopia bądź wziernikowanie to zabieg okulistyczny, który umożliwia zdiagnozowanie wielu chorób ogólnoustrojowych jak np. nadciśnienie tętnicze, miażdżycę czy cukrzycę. Takie badanie pozwala również na wykrycie nieodpowiedniej budowy oraz nieprawidłowego funkcjonowania siatkówki oka, błony naczyniowej oraz nerwu wzrokowego. Cym dokładnie jest badanie dna oka?
Po co wykonuje się oftalmoskopię?
Badanie dna oka to jedna z możliwości rozpoznania neurologicznego, które polega na wpuszczaniu światła przez źrenicę. Następnie przechodzi ono przez soczewkę i ciało szkliste, aż dociera do dna oka. Uzyskany w ten sposób obraz pozwala na sprawdzenie stanu siatkówki, tarczy nerwu wzrokowego, a także naczyń krwionośnych. Ponadto oftalmoskopia umożliwia zdiagnozowanie chorób ogólnoustrojowych, które często związane są ze schorzeniami o podłoży neurologicznym. Badania dna oka powinny regularnie wykonywać osoby, które chorują na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, choroby krwi, a także osoby zażywające określone leki w terapiach nowotworowych i neurologicznych.
Jak przebiega bezpośrednie i pośrednie badanie dna oka?
Bezpośrednie badania dna oka rozpoczyna się od podania pacjentowi leków, których zadaniem jest rozszerzenie źrenicy. Leki te to tzw. mydriatyki. Następnie lekarz okulista trzyma wziernik przed własnym okiem i zbliża go w stronę pacjenta, świecą mu prosto do oka. Rolą pacjenta jest spoglądanie w różne strony, w zależności od zaleceń lekarza. Dzięki temu badaniu możliwe jest dokonanie analizy stanu tarczy nerwu wzrokowego, naczyń krwionośnych i siatkówki, a także okolic plamki żółtej. Po zakończeniu badania u niektórych osób mogą pojawić się przejściowe zaburzenia widzenia, co wynika z bezpośredniego świecenia do oczu jasnym światłem, a także rozszerzeniem źrenic.
Z kolei pośrednia oftalmoskopia, której wykonanie oferuje NZOZ Poradnia Kardiologiczna i Okulistyczna Duomed z Legnicy w województwie dolnośląskim, przeprowadzana jest z wykorzystaniem soczewki skupiającej o dużej sile. Podczas rzucania światła na źrenicę pacjenta, lekarz może zaobserwować powiększony i odwrócony obraz dna oka. Obraz ten powstaje w płaszczyźnie soczewki, która trzymana jest przed okiem osoby badanej. W trakcie badania pośredniego stosuje się delikatny nacisk na gałkę oczną, który dla części pacjentów może być nieprzyjemny, lecz nie powinien być bolesny. W tym badaniu używa się jaśniejszego światła niż w przypadku oftalmoskopii bezpośredniej, przez co uczucie niewyraźnego widzenia po zabiegu może być większe.
Jak jeszcze przeprowadza się badanie dna oka?
W trakcie pośredniego badania dna oka możliwe jest także zastosowanie lampy szczelinowej. To urządzenie pozwala na stereoskopowe obejrzenie wnętrza oka, zastosowanie światła rozproszonego oraz szczeliny światła, dzięki czemu lekarz może zobaczyć więcej detali. Niestety wadą tego rozwiązania jest to, że lampa szczelinowa nie może być przenoszona. To sprawia, że pacjent musi usiąść przed urządzeniem i utrzymywać głowę na podpórkach. Poza tym nie stosuje się tego badania u małych dzieci, z którymi trudno się współpracuje.