Muzykoterapia jest dziedziną, która posługuje się muzyką w celu poprawy jakości życia i stanu psychicznego osób z niej korzystających. Obecnie profesjonaliści zajmujący się nią, muszą być zaznajomieni z wiedzą z zakresu dziedzin takich jak psychologia, pedagogika i psychoterapia. Na czym jednak polega muzykoterapia i czy naprawdę przynosi efekty? 

Czym jest muzykoterapia? 

Muzykoterapia zaczęła rozwijać się w latach 20. XX wieku w Wielkiej Brytanii, kiedy to zauważono pozytywny wpływ muzyki na powracających z wojny żołnierzy. Terapia muzyką była kontynuowana przez Departament Wojny Stanów Zjednoczonych, który zalecał stosowanie muzyki podczas rekonwalescencji weteranów w 1945 roku.

Współcześnie terapia muzyką używana jest w pracy z osobami w każdym wieku, pochodzących z najróżniejszych środowisk. Muzykoterapia dla dzieci jest równie wartościową techniką, jak i dla pacjentów w podeszłym wieku. Do dziś technikę taką stosuje się w poradniach psychologicznych, w pracy z osobami cierpiącymi na Zespół Stresu Pourazowego.

Jedną z najważniejszych postaci w historii muzykoterapii jest Alfred Tomatis, francuski lekarz otolaryngolog. W latach 50. badał on działanie ucha wewnętrznego i zależności pomiędzy słuchem a głosem. Jako pierwszy odkrył rolę, jaką ucho odgrywa w utrzymywaniu równowagi. Doszedł również do wniosku, że utwory muzyczne o również częstotliwości mają różny wpływ na mózg. Te o wysokiej mają poprawiać koncentrację, zwiększać kreatywność i poprawiać pamięć, harmonizować pracę serca oraz synchronizować obie półkule mózgu.

Na czym polega muzykoterapia?

Zasadniczo istnieją dwa rodzaje muzykoterapii. Muzykoterapia aktywna polega na angażowaniu pacjentów w tworzenie muzyki, czy to poprzez śpiew, czy przez używanie instrumentów muzycznych. Może być używana na przykład w pracy z osobami starszymi, które w ramach terapii fizycznej uczone są gry na prostych instrumentach.

Drugą formą muzykoterapii jest muzykoterapia receptywna, polegająca na słuchaniu przez pacjenta muzyki wyselekcjonowanej do tego przez terapeutę. Warto tutaj zauważyć, że słuchanie muzyki samo w sobie nie wyleczy nas z depresji czy stresu pourazowego, może być natomiast bardzo pomocne w tworzeniu mechanizmów radzenia sobie z tymi zaburzeniami. Może na przykład pomóc nam się zrelaksować, poprawić nasz nastrój, czy zmniejszyć odczuwany przez nas ból.

Najpopularniejsze na świecie modele muzykoterapii to:

  • muzykoterapia kreatywna,
  • Wizualizacja Kierowana z Muzyką,
  • muzykoterapia improwizacyjna,
  • muzykoterapia zorientowana analitycznie,
  • muzykoterapia behawioralna.

W Polsce najbardziej znane są „Portret Muzyczny” autorstwa E. Galińskiej i „Mobilna Rekreacja Muzyczna” autorstwa M. Kieryły. Od 2012 roku można w naszym kraju zostać certyfikowanym muzykoterapeutą. W tym celu zostało specjalnie powołane Polskie Stowarzyszenie Muzykoterapeutów, działające we współpracy z Komisją Edukacji i Szkolenia Muzykoterapeutów Światowej Federacji Muzykoterapii.

Jakie są cele muzykoterapii?

Działanie terapii muzyką jest wszechstronne i oddziałuje na szereg różnych problemów. Muzyka wpływa zarówno na naszą psychikę, jak i nasze ciało. Dzięki niej możemy zmieniać nasze samopoczucie, łagodzić objawy psychosomatyczne, ale również zmieniać napięcie mięśni, wspomagać się nią w leczeniu chorób układu krążenia i zmniejszać odczuwanie bólu, na przykład podczas zabiegów chirurgicznych.

Muzykoterapia w przedszkolu może stwarzać okazję do zabawy, ale taką terapię możemy stosować  również w poradniach psychologicznych, z pacjentami zmagającymi z depresją, w celu poprawy nastroju uczestnika i ćwiczeniu zaburzonych sfer psychicznych. Umożliwia dostarczenie osobie poddawanej terapii muzyką pozytywnych przeżyć, ale też pozwala na docieranie do głęboko ukrytych konfliktów i aktywizację emocji.