Trauma to jedno z najbardziej skomplikowanych zagadnień w dziedzinie psychologii. Dotyczy ona zarówno przyczyn, jak i objawów, które mogą się różnić w zależności od osoby i sytuacji. Pomoc w przypadku wystąpienia traumy dostępna jest w ofercie SOMATIC Gabinety Psychologiczne Aneta Janiak-Olejnik. W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej temu zjawisku, aby lepiej zrozumieć jego wpływ na życie człowieka oraz możliwe formy terapii.
Przyczyny traumy
Trauma może wynikać z różnych przyczyn, takich jak przemoc fizyczna, seksualna czy emocjonalna, wypadki samochodowe, katastrofy naturalne, doświadczenia wojenne czy utrata bliskiej osoby. Wszystkie te sytuacje mają wspólną cechę - są wyjątkowo stresujące i przekraczają zdolność jednostki do radzenia sobie z nimi, co prowadzi do długotrwałych negatywnych konsekwencji psychicznych. Trauma może też być wynikiem długotrwałego narażenia na stresujące bodźce, jak np. przemoc domowa czy mobbing w pracy. Ważne jest zrozumienie, że to, co dla jednej osoby jest traumatycznym przeżyciem, dla innej może być tylko trudnym doświadczeniem, dlatego też każdy przypadek traumy wymaga indywidualnego podejścia.
Objawy traumy
Objawy traumy mogą być bardzo różnorodne i zależeć od indywidualnych cech osoby oraz rodzaju doświadczonej traumy. Najbardziej charakterystyczne objawy to przede wszystkim lęk, niepokój, rozdrażnienie, trudności z koncentracją, obniżenie nastroju, problemy ze snem oraz koszmary nocne. Wiele osób, które doświadczyły traumy może też odczuwać poczucie winy, wstyd czy bezradność, które wpływają na ich codzienne funkcjonowanie. W niektórych przypadkach objawy mogą być nawet tak silne, że prowadzą do rozwoju zespołu stresu pourazowego (PTSD) czy depresji, co dodatkowo utrudnia powrót do normalnego życia.
Terapia indywidualna
Jedną z form terapii traumy jest psychoterapia indywidualna, która polega na pracy z doświadczonym psychologiem, psychoterapeutą lub psychiatrą. Psychoterapeuta może pomóc osobie dotkniętej traumą zrozumieć jej przyczyny i wpływ na życie, a także nauczyć radzenia sobie z objawami poprzez stosowanie odpowiednich strategii i narzędzi. W terapii często stosuje się różne techniki i narzędzia oraz różne podejścia takie jak: Somatic Experiencing – terapia traumy, EMDR, terapię poznawczo-behawioralną, terapię Gestalt czy psychodynamiczną.
Jedną z wiodących na świecie i jedną z najbardziej skutecznych form pracy z traumą jest Somatic Experiencing. Jest to skuteczna psychofizjologiczna metoda leczenia objawów traumy i łagodzenia chronicznego stresu. Jest ona dziełem życia dra Petera A. Levine’a, które powstało dzięki jego ponad 45-letniemu doświadczeniu klinicznemu oraz licznym multidyscyplinarnym badaniom z zakresu fizjologii, psychologii, etologii, biologii i neurologii. Podejście SE związane jest z uwalnianiem traumatycznego wstrząsu, co stanowi klucz do przekształcenia PTSD, ran emocjonalnych i urazów psychicznych z wczesnego dzieciństwa. Wydarzeniami, które mogą być źródłem traumy są m.in. wypadki samochodowe, katastrofy naturalne, poważne operacje, utrata bliskiej osoby, akty agresji, obrażenia cielesne, ale także wydarzenia o pozornie łagodniejszym charakterze, które stanowią jednak nadmierne pobudzenie układu nerwowego powodując odczucie przytłoczenia i niezdolność do adaptacji. Kluczowe dla uruchomienia reakcji traumatycznej jest nie tyle samo wydarzenie, ile bardziej postrzeganie danej sytuacji jako zagrażające życiu lub przytłaczające. Trauma ma więc wymiar osobowy – ludzie różnie reagują na to samo wydarzenie. Idąc zatem za Peterem A. Levinem, wskutek głębokiego urazu psychicznego układ nerwowy człowieka ulega dezorientacji i nie jest zdolny do przywrócenia stanu równowagi. System nerwowy traci swą elastyczność zakłócając zdolność do doświadczania życia „tu i teraz”. Na różnego rodzaju bodźce życiowe reaguje tak, jakby nadal występowało zagrożenie; myśli, emocje i reakcje ciała są nieświadomie sprzężone z minionym doświadczeniem, które wywołało uraz psychiczny. Terapia Somatic Experiencing to bezpieczna metoda pracy z doświadczeniami traumatycznymi wskazująca na bardzo wysoką efektywność i pozwalająca przywrócić układ nerwowy do równowagi i samoregulacji emocji.
Pomoc w przypadku wystąpienia traumy dostępna jest w ofercie SOMATIC Gabinetów Psychologicznych Anety Janiak-Olejnik.
Terapia grupowa i wsparcie społeczne
Inną formą terapii traumy jest terapia grupowa, która polega na spotkaniach osób doświadczających podobnych problemów. Wspólna praca nad traumą może pomóc w lepszym zrozumieniu jej przyczyn i objawów, a także w nawiązaniu kontaktów z innymi osobami, które borykają się z podobnymi trudnościami, co może być źródłem dodatkowej motywacji i wsparcia. Wsparcie społeczne odgrywa ogromną rolę w procesie zdrowienia - osoba dotknięta traumą może potrzebować wsparcia ze strony rodziny, przyjaciół czy specjalistów.
