Jak rozmawiać z dziećmi o wojnie?

Niepokój, stres, smutek i inne negatywne emocje wywołane wojną w Ukrainie towarzyszą nie tylko dorosłym. Udzielają się także dzieciom. Ważne jest więc, by w tym trudnym czasie wesprzeć swoje pociechy, okazać troskę i zapewnić im poczucie bezpieczeństwa. Zastanawiasz się, jak wytłumaczyć dziecku, co dzieje się za naszą wschodnią granicą? W jaki sposób poruszyć ten temat oraz ile informacji i szczegółów ujawnić? W artykule podpowiadamy, jak rozmawiać z dziećmi o wojnie.

Dowiedz się, co czuje Twoje dziecko

Twoje dziecko wydaje się być zmartwione lub przestraszone? Spytaj je delikatnie, jak się czuje i zbadaj, co już wie. Nie bagatelizuj obaw dziecka. Rozmawiaj z nim o jego lękach. Ważne jest, aby sprawdzać, jakie informacje już do dziecka dotarły. Postaraj się dowiedzieć, co jest ich źródłem – być może część informacji jest nieprawdziwa. Dzieci mogą słyszeć wiele rzeczy w szkole, na placu zabaw, w radiu czy telewizji.

Natychmiast zwracaj uwagę na wszelkie zmiany w samopoczuciu czy zachowaniu swojej pociechy, takie jak np. problemy ze snem, bóle brzucha, płaczliwość. Postaraj się rozładować negatywne emocje, uspokoić dziecko i okazać mu wsparcie. Zapewnij malucha, że zawsze może do Ciebie przyjść i porozmawiać o wszystkim, co go niepokoi.

Nie unikaj tematu. Rozmawiaj

Trudne tematy poruszaj w sposób naturalny. Dziecko powinni czuć się podczas rozmowy jak najbardziej swobodnie. W przypadku maluchów rozmowę można prowadzić np. w trakcie wspólnego rysowania. Unikaj zaś dyskusji bezpośrednio przed snem.

Pamiętaj, że w rozmowie z dziećmi, nie chodzi o to, by zaprzeczać, że coś złego się dzieje i przedstawiać wyidealizowaną rzeczywistość. Lepiej, jeśli usłyszy prawdę od Ciebie, niż ma czerpać wiedzę z emocjonalnych, często przerażających i nierzetelnych komunikatów w mediach bądź usłyszeć coś od kolegów w szkole, przedszkolu lub od innych osób. Odpowiadaj spokojnie na pytania i nie lekceważ dziecka. Obserwuj jego reakcje.

Zachowaj spokój i dostosuj język do wieku dziecka

Rozmowa z dzieckiem o wojnie powinna oczywiście wyglądać zupełnie inaczej niż z osobą dorosłą. Używaj słownictwa, które jest dostosowane do wieku dziecka i poziomu jego rozumienia. Umiejętnie też dawkuj informacje i ilość szczegółów, które przekazujesz. Daj dziecku czas na ich przyswojenie. Wyjaśniaj tyle, ile uważasz za konieczne – nie wszystko naraz. Miej na uwadze, że dzieci nie powinny wiedzieć wszystkiego, co wiedzą dorośli. Pomijaj więc drastyczne szczegóły i polityczne kwestie.

Pamiętaj, że negatywne emocje udzielają się także dzieciom. Postaraj się więc zachować spokój, nie zarażaj malucha własnymi obawami i lękiem. W miarę możliwości przekonuj dziecko, że nic mu nie grozi.

Trzymaj dziecko z dala od niepokojących przekazów medialnych

Najgorsze, co możesz zrobić, to unikać rozmowy z dzieckiem o wojnie, jednocześnie nieustannie śledząc przy nim relacje z bieżących wydarzeń w mediach. Nie oglądaj przy dziecku wiadomości w telewizji – są one dostosowane tylko do dorosłych widzów. Pamiętaj, że jest tam pełno niepokojących obrazów, które mogą tylko podsycać strach. W przypadku starszych dzieci porozmawiaj z nimi o tym, jak ważna jest weryfikacja informacji i korzystanie tylko z rzetelnych źródeł. Warto od najmłodszych lat uczyć dzieci, jak odróżniać prawdę od fikcji.

Przeczytaj też, jak rozpoznać fake newsy i chronić się przed dezinformacją.

Co ważne, nie rozmawiaj też o wojnie z innymi dorosłymi członkami rodziny w obecności najmłodszych. Ponadto dbaj również o swoje zdrowie psychiczne. Ogranicz natłok wiadomości. Ich nadmiar i chaos informacyjny budzą lęk i poczucie zagrożenia.

Ucz dziecko współczucia i skup się na niesieniu pomocy

Konflikty wiążą się z dyskryminacją, uprzedzeniami i agresją. Ucz dziecko, że jest to złe oraz tłumacz, jak ważne jest wzajemne wsparcie i życzliwość. Pokaż, że jest wiele dobrych ludzi, którzy chcą pomagać potrzebującym i wykazują się odwagą. Opowiadaj maluchowi o wolontariuszach, którzy organizują pomoc dla uchodźców. Wspólnie możecie też wziąć udział w lokalnej zbiórce. Spróbuj zaangażować dziecko w pozytywne akcje i ucz je empatii. Twoja pociecha może przykładowo narysować obrazek, zrobić plakat lub napisać krótki wierszyk na rzecz pokoju.

Okaż dziecku czułość i spędzaj z nim czas

Dzieci potrzebują czułości i bliskości, zwłaszcza w sytuacji zagrożenia. Przytulajcie się więc często. Warto budować poczucie bezpieczeństwa poprzez bliskość fizyczną. Postaraj się także robić ze swoim dzieckiem coś miłego, a więc coś, co oderwie negatywne myśli, odstresuje i poprawi nastrój. Możecie wybrać się na spacer, poczytać książkę czy zagrać w grę. Wspólne spędzanie czasu i relaks są bardzo ważne. Nie zapominaj o tym.